Giáo dục giới tính ở trẻ em luôn nhận được nhiều sự quan tâm từ phía xã hội . Bên cạnh trách nhiệm của nhà trường , gia đình cũng là nền tảng vững chắc để giảng giải cho con hiểu những vấn đề nhạy cảm về giới tính và tình dục ngay từ khi còn nhỏ.
Đặc biệt là ở độ tuổi mầm non, tức giai đoạn từ 3-5 tuổi, bé đã sẵn sàng về mặt thể chất và tâm thần vận động để học hỏi, hòa nhập với thế giới xung quanh. Tuy nhiên, đi kèm với việc giúp con phát triển kỹ năng, kiến thức thì bố mẹ cũng cần phải sẵn sàng để giáo dục giới tính cho con ngay ở giai đoạn này để “vẽ đúng đường cho hươu chạy” và giải tỏa những thắc mắc nhạy cảm, ngây ngô của con trẻ về sự khác biệt giới tính.
Tại sao chúng ta nên giáo dục giới tính cho trẻ ngay từ khi còn ở độ tuổi mầm non
- Giúp các em hiểu biết toàn diện về các vấn đề cơ thể mà mình gặp phải, sự thay đổi tâm sinh lý, từ đó biết cách phòng tránh và giải quyết các vấn đề.
- Giúp trẻ sống đúng với giới tính của mình, sống chan hoà với người khác giới và cùng giới
- Biết cách phân biệt mối quan hệ lành mạnh và không lành mạnh
Nếu không giáo dục giới tính cho trẻ ngay khi còn nhỏ, những thắc mắc, tò mò ở tuổi mới lớn của bé không được giải đáp có thể dẫn đến những hậu quả khó lường:
- Không biết tự bảo vệ mình trước những hành vi xấu của người lạ
- Tiếp nhận thông tin về giáo dục giới tính không chính thống, sai lệch làm ảnh hưởng đến suy nghĩ và hành động của trẻ.
Nội dung giáo dục giới tính ba mẹ nên giáo dục cho trẻ khi còn ở lưa tuổi mầm non
Trẻ 2 ( 2,5 ) – 3 tuổi
- Dạy trẻ nhận diện các bộ phận trên cơ thể về: Tên gọi, chức năng, đặc điểm nhận biết.
- Hướng dẫn trẻ cách chăm sóc các bộ phận trên cơ thể, rèn luyện tính độc lập trong vệ sinh thân thể cho trẻ.
- Dạy trẻ tự tôn trọng các bộ phận trên cơ thể của mình
- Dạy trẻ tôn trọng cơ thể của người khác đặc biệt là người khác giới.
- Dạy trẻ một số giới hạn trong việc tiếp xúc với cơ thể từ người lạ: Hướng dẫn trẻ nhận biết khu vực nào là nhạy cảm, bí mật, thuộc chủ quyền của trẻ. Dạy trẻ cách thể hiện sự không đồng ý khi có người vi phạm vào khu vực cấm trên người trẻ. Dạy trẻ cách nhận biết , chọn lựa các mối quan hệ an toàn. Thiết lập vòng tròn an toàn cho trẻ với người thân và người lạ ( Ai được ở trong vòng tròn an toàn với con? Ai không được vào trong vòng tròn với con?
- Thiết lập cùng trẻ thói quen chia sẻ bằng lời nói/ hành động với người chăm sóc để chúng ta có thông tin về cuộc sống/sinh hoạt của trẻ, kịp thời phát hiện/ngăn chặn các tình huống xấu có nguy cơ sảy ra với Con.
- Một số lưu ý nhạy cảm:
- Cá nhân tôi ưu tiên việc : Khuyến khích trẻ tự chăm sóc, vệ sinh cá nhân. Dành quyền vệ sinh cơ thể của trẻ cho người chăm sóc thân cận ( Bố, mẹ, ông, bà, anh chị ruột ) có cùng giới tính với trẻ. Đây là 1 nội dung khá tế nhị và nhạy cảm nếu không được hiểu đúng nghĩa. Việc làm này giúp
- Thứ nhất: Tránh một số nguy cơ trẻ bị xâm hại từ chính người thân trong gia đình ( 1 số trường hợp hiện nay đã sảy ra)
- Thứ 2: Loại bỏ sự “ bình thường hoá” trong suy nghĩ của trẻ khi có người khác giới động vào cơ thể mình. Rất nhiều trường hợp khi trẻ em nữ được Bố tắm, sau đó có người Nam giới chạm vào người trẻ trẻ sẽ bình thường hoá việc đó trong mối quan hệ: Bố – Người lạ đều là nam giới.
- Không nên cho trẻ em nam và trẻ em nữ dùng chung WC, tắm chung. Không nên cho trẻ tắm chung cùng người chăm sóc khác giới ( Có trường hợp Mẹ đi bơi cùng bé, cho bé trai vào nhà vệ sinh nữ cùng mẹ để tắm rửa ). Nên để trẻ có không gian riêng tư với giới tính của mình.
2: Trẻ 3 – 5 tuổi
Đây là giai đoạn trẻ đang có sự tò mò rất mạnh mẽ về giới tính. Trẻ có ham muốn tìm hiểu về giới tính của mình và bạn khác giới. Trong thực tế đã có rất nhiều trường hợp Trẻ em có hành vi xâm hại tình dục lẫn nhau, hoặc tự “ xâm hại” bản thân mình.
- Với trẻ 3 – 5 tuổi đã có ngôn ngữ khá rõ ràng, hoạt động vận động và nhận thức tương đối nhanh nhẹn vì vậy nội dung giảng dạy cũng phong phú hơn.
- Ôn luyện lại các kiến thức về Chăm sóc cơ thể, nâng cao tính tự lập của trẻ trong hoạt động chăm sóc bản thân trong sinh hoạt hằng ngày.
- Dạy trẻ các nhóm kỹ năng Giao tiếp xã hội: Việc thiết lập một vòng tròn quan hệ lành mạnh và an toàn là 1 phương án để giúp chúng ta hỗ trợ trẻ không có nguy cơ bị quấy rồi tình dục từ người lạ.
- Dạy trẻ cách thiết lập 1 mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè/người thân: Giúp trẻ tìm thấy sự an toàn, chia sẻ trong cộng đồng, tránh việc trẻ vì cô đơn mà bị kẻ xấu dụ dỗ
- Dạy trẻ kỹ năng ứng xử với người lạ: Giáo viên và gia đình cần phối hợp viết ra vòng tròn an toàn trong giao tiếp đối với mỗi cá nhân học sinh, những ai được phép tương tác thân thiết với trẻ?. Hỗ trợ trẻ nhận biết và nhớ các cá nhân trong vòng tròn đó. Dạy trẻ cách giao tiếp/ứng xử với người lạ, một số nội dung như:
- Ứng xử khi người lạ cho quà
- Ứng xử khi ở nhà một mình
- Ứng xử khi gặp người lạ ( Ở trường, nhà, trên đường…)
- Yêu cầu trợ giúp khi gặp nguy hiểm: Dạy trẻ cách tìm nguồn trợ giúp từ cộng đồng khi rơi vào tình huống nguy hiểm.
NGUYÊN TẮC CHUNG KHI GIÁO DỤC GIỚI TÍNH CHO TRẺ MẦM NON 3-5 TUỔI
- Dùng ngôn từ đơn giản và đáng tin cậy
Nếu phải trình bày về vấn đề chuyên môn, phụ huynh nên giải thích ở mức độ mà con có thể hiểu được. Một đứa trẻ mầm non sẽ chẳng thể hiểu được cơ chế rụng trứng, tuy nhiên trẻ có thể tỏ ra thích thú khi biết được phụ nữ cũng có trứng để sinh con.
- Có thể nói mình không biết
Nếu không biết phải trả lời bé như thế nào, đừng tùy tiện “vẽ” ra thông tin, hãy thẳng thắn nói với con rằng hiện tại bạn cũng chưa hiểu rõ về vấn đề này và hẹn con một dịp nào đó sẽ giải đáp. Ngay sau đó, phụ huynh nên tìm hiểu thông tin rõ ràng và giải đáp lại cho bé một cách chính xác.
- Cả bố và mẹ đều phải tham gia
Khi cả bố và mẹ đều tham gia vào việc giáo dục giới tính cho trẻ thì trẻ sẽ thấy rằng tất cả mọi người đều có thể tham gia thảo luận bình đẳng về vấn đề này. Điều này sẽ tạo cảm giác thoải mái hơn cho con khi nói chuyện về những vấn đề nhạy cảm liên quan đến giới tính cũng như biết cách giao tiếp tế nhị hơn trong các mối quan hệ thân mật khi con trưởng thành.
- Bố mẹ nên là người khơi dậy sự tò mò
Một số trẻ gần như không bao giờ chủ động đặt câu hỏi. Trong trường hợp này, bố mẹ cần phải chủ động khơi dậy sự tò mò về giới tính cho con trong những tình huống diễn ra hàng ngày. Chẳng hạn như, khi đang xem chương trình truyền hình nói về phụ nữ mang thai, phụ huynh có thể nói: “Đố con biết mang thai là gì?”.
Là cha mẹ, ai cũng sẽ mong muốn con trẻ được lớn lên trong một môi trường tốt, an toàn. Chính vì vậy, việc cung cấp cho trẻ những kiến thức về giới tính nhằm xây dựng kĩ năng, thói quen tự bảo vệ chính bản thân mình là rất cần thiết.
